Rauw en het leven.

‘Vingerafdruk van verdriet’, zo heet het boekje dat ik net gelezen heb. Het is een boekje wat je er eigenlijk steeds even bij kunt pakken. Om een gedicht te lezen en de mooie illustraties te zien. Of om een hoofdstuk te lezen waarin rouw, maar daarbinnen het overleven, overheerst.

Manu Keirse beschrijft hoezeer iedereen verlies op een eigen manier meemaakt en verwerkt. Rouw raakt alle dimensies, niveaus en emoties van iemands leven, en heeft daarmee ook een impact op álles. Rouwarbeid, zo wordt dit genoemd, lees ik in het boekje van Keirse.

Veel energie kan dit kosten; zoals het doorstappen in een moeras met een veelheid aan emoties, gevoelens en lichamelijke symptomen. Daarbij is rouw steeds weer anders en gaat het soms zó op en neer, beschrijft Keirse, dat dit voor zowel de rouwende als naasten soms lastig zijn kan.

Mijn computer maakt veel geluid nu; ik moet denken aan artsen die ook iets heftigs hebben meegemaakt toen ik dit zelf nog niet wist. Maar die voor mij, zo zag ik, iets extra’s naar patiënten laten zien. Met een grote passie voor geneeskunde en zorg, en wat voor mij, ook al is dit inmiddels enkele jaren geleden nog steeds als een hele mooie en bijzonder herinnering is blijven bestaan. Dat ontstaat niet zomaar, die extra dimensie. En met dat in mijn achterhoofd kan ik nog beter begrijpen hoezeer rouw een lang proces kan zijn bovendien.

Daarmee zie ik nog meer de meerwaarde dat topartsen als deze, eigen ervaringen op een prachtige manier toepassen kunnen, in zowel zorg als andere facetten, zoals binnen onderzoek. Het maakt dat we prachtige dwarsverbanden kunnen creëren tussen de lange overlevers met kanker naar bijvoorbeeld overlevers van rouw:

Naar innovatie.

Woorden als energiek en rustgevend komen nu in me op.

Ik hoop dat deze ervaringen optimaal benut gaan worden. Zonder externe belemmeringen. Met compassie. Daar waar de zorg, vooral na deze pandemie, zoveel behoefte aan heeft bovendien.

Zie o.a. Keirse M. Vingerafdruk van verdriet. Lannoo Uitgevers. Gonzalez LL, Lara MA, Beernaert K, Ho VKY, Sonke GS, Buiting HM. Optimisme bij patienten met een niet meer te genezen vorm van kanker: Bron voor vertrouwen en verbinding. (NTvO, nr 5; 2022).